Przegląd rozdzielnicy
Jak wykonywać pomiary bezpieczeństwa instalacji elektrycznej
Pomiary bezpieczeństwa instalacji elektrycznej to zespół czynności mających na celu ocenę stanu technicznego instalacji pod kątem ochrony przed porażeniem elektrycznym, pożarem oraz innymi zagrożeniami. Wykonuje się je, aby sprawdzić, czy instalacja jest zgodna z obowiązującymi normami i przepisami oraz czy zapewnia bezpieczeństwo użytkownikom.
Na czym polegają poszczególne pomiary i jak się je wykonuje?
- Pomiary rezystancji izolacji:
- Na czym polegają: Sprawdzenie stanu izolacji przewodów i urządzeń elektrycznych. Wysoka rezystancja izolacji świadczy o jej dobrym stanie i zapobiega upływom prądu, które mogą prowadzić do porażeń lub pożarów.
- Jak się wykonuje: Przy użyciu miernika rezystancji izolacji (megomierza). Pomiar wykonuje się po odłączeniu zasilania badanego obwodu i odłączeniu odbiorników. Do przewodów badanego obwodu przykłada się napięcie probiercze (zazwyczaj 500 V DC dla instalacji o napięciu do 500 V) i mierzy płynący prąd, a następnie oblicza rezystancję. Wartość zmierzonej rezystancji powinna być wyższa od określonej w normach.
- Pomiary skuteczności ochrony przeciwporażeniowej (impedancji pętli zwarcia):
- Na czym polegają: Ocena, czy w przypadku zwarcia doziemnego lub zwarcia międzyfazowego, zabezpieczenie (np. wyłącznik nadprądowy lub różnicowoprądowy) zadziała w odpowiednim czasie i odłączy zasilanie, chroniąc przed porażeniem. Mierzy się impedancję pętli zwarcia, która obejmuje rezystancję i reaktancję elementów obwodu zwarciowego. Na podstawie zmierzonej impedancji oblicza się prąd zwarciowy i sprawdza, czy jest on wystarczający do zadziałania zabezpieczenia w wymaganym czasie.
- Jak się wykonuje: Za pomocą specjalnego miernika impedancji pętli zwarcia. Miernik podłącza się do gniazdka w badanym obwodzie lub bezpośrednio do zacisków. Miernik wymusza przepływ niewielkiego prądu zwarciowego i mierzy spadek napięcia, na podstawie czego oblicza impedancję. Wynik pomiaru porównuje się z dopuszczalnymi wartościami dla danego zabezpieczenia.
- Pomiary rezystancji uziemienia:
- Na czym polegają: Sprawdzenie, czy instalacja posiada prawidłowo wykonane uziemienie, które w razie awarii odprowadzi prąd do ziemi, zapobiegając porażeniu. Niska rezystancja uziemienia zapewnia skuteczność ochrony.
- Jak się wykonuje: Różnymi metodami, np. metodą techniczną (trójzaciskową). W metodzie tej wykorzystuje się trzy elektrody: badaną elektrodę uziemiającą oraz dwie elektrody pomocnicze wbite w ziemię w odpowiedniej odległości. Miernik uziemienia generuje prąd między badaną elektrodą a jedną z elektrod pomocniczych i mierzy spadek napięcia między badaną elektrodą a drugą elektrodą pomocniczą. Na podstawie tych wartości oblicza rezystancję uziemienia.
- Pomiary ciągłości połączeń ochronnych i wyrównawczych:
- Na czym polegają: Kontrola, czy wszystkie dostępne dotykowo metalowe części urządzeń i instalacji są prawidłowo połączone z przewodem ochronnym (PE) i systemem wyrównania potencjałów. Zapewnia to, że w przypadku awarii niebezpieczne napięcie nie pojawi się na tych częściach.
- Jak się wykonuje: Przy użyciu omomierza lub miernika ciągłości. Sprawdza się, czy rezystancja między punktami połączeń jest niska (bliska zeru). Mierzy się rezystancję między zaciskiem PE w rozdzielnicy, a obudowami urządzeń, gniazdkami, metalowymi rurami itp.
- Sprawdzenie działania wyłączników różnicowoprądowych (RCD):
- Na czym polegają: Testowanie, czy wyłączniki RCD działają prawidłowo i odłączają zasilanie w przypadku wykrycia prądu upływowego do ziemi (prądu różnicowego). Chronią przed porażeniem przy dotyku pośrednim i bezpośrednim (w zależności od prądu znamionowego RCD). Sprawdza się prąd zadziałania i czas zadziałania wyłącznika.
- Jak się wykonuje: Za pomocą testera wyłączników różnicowoprądowych. Tester symuluje prąd upływowy o różnych wartościach (zazwyczaj 0.5 IΔn, 1 IΔn, 2 IΔn, 5 IΔn) i mierzy czas, w jakim wyłącznik odłączy zasilanie. Sprawdza się również, czy wyłącznik zadziała przy narastającym prądzie upływowym. Wyniki pomiarów muszą mieścić się w granicach określonych w normach.
- Pomiary powinny być wykonywane przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia (świadectwa kwalifikacyjne SEP w zakresie eksploatacji "E" i dozoru "D" grupy G1).
- Należy używać sprawnych i legalizowanych mierników.
- Przed rozpoczęciem pomiarów należy przeprowadzić oględziny instalacji w celu wykrycia widocznych uszkodzeń. Podczas pomiarów należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa.
- Po wykonaniu pomiarów sporządza się protokół z pomiarów, który zawiera wyniki, ocenę stanu instalacji oraz ewentualne zalecenia. Podstawowe normy i przepisy regulujące pomiary bezpieczeństwa instalacji elektrycznej w Polsce: Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682, z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1225, z późn. zm.). Polska Norma PN-HD 60364-6:2016-07 „Instalacje elektryczne niskiego napięcia – Część 6: Sprawdzanie”. Polska Norma PN-EN 61557 „Bezpieczeństwo elektryczne w niskonapięciowych sieciach rozdzielczych o napięciu znamionowym do 1000 V AC i 1500 V DC – Wyposażenie do sprawdzania, pomiarów lub monitorowania środków ochronnych”.
Badania termowizyjne rozdzielnicy elektrycznej wykonuje się w celu bezdotykowej oceny rozkładu temperatur na jej elementach podczas normalnej pracy pod obciążeniem. Pozwala to na wykrycie potencjalnych nieprawidłowości i zagrożeń, które nie są widoczne gołym okiem.
Jak się wykonuje badania termowizyjne rozdzielnicy elektrycznej
- Przygotowanie:
- Należy zapewnić dostęp do wszystkich sekcji rozdzielnicy, otwierając jej obudowy i usuwając osłony.
- Badanie przeprowadza się podczas normalnej pracy instalacji, przy obciążeniu wynoszącym zazwyczaj minimum 30-40% jej nominalnej mocy. Specjalista ds. termowizji z odpowiednimi kwalifikacjami (np. zgodnie z normą ISO 18436-7 lub wytycznymi Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Termografii) wykonuje badanie.
- Używa się profesjonalnej kamery termowizyjnej, która rejestruje promieniowanie podczerwone emitowane przez elementy rozdzielnicy i przetwarza je na obraz termiczny (termogram) pokazujący rozkład temperatur. Kamery powinny spełniać określone parametry techniczne (np. czułość termiczna, rozdzielczość detektora).
- Kamerą termowizyjną wykonuje się zdjęcia termiczne (termogramy) różnych elementów rozdzielnicy, takich jak:
- Połączenia śrubowe i zaciskowe przewodów.
- Szyny zbiorcze.
- Wyłączniki i bezpieczniki.
- Transformatory i dławiki.
- Elementy aparatury sterowniczej i zabezpieczającej.
- Przewody i kable wewnątrz rozdzielnicy.
Rejestruje się temperaturę otoczenia i wilgotność powietrza, które mogą wpływać na wyniki pomiarów. Analiza wyników: Specjalista analizuje uzyskane termogramy, identyfikując miejsca o podwyższonej temperaturze (tzw. "hot spoty").
Tematyka aktualnie wyświetlonej strony:
- Zapewnienia bezpieczeństwa instalacji elektrycznych
- Pomiary termowizyjne rozdzielnic
Wykonywanie badań instalacji elektrycznej
tel. 501 756 358.